In 2022 reis ik met een klein camerateam naar het noorden van Colombia, waar we ons aansluiten bij tweehonderd migranten die de beruchte Darién Gap trotseren.
Jaarlijks wagen honderdduizenden personen uit meer dan vijftig landen deze levensgevaarlijke tocht.Twee op de tien overleeft het niet.
Voor de migranten is er één doel:
de Verenigde Staten bereiken.
Een nieuw leven, een sprankje hoop.
Maar zelfs voor wie de Darién overleeft, blijft de vraag: wacht daar werkelijk de vrijheid die ze zo wanhopig najagen?
In de jaren die volgden heb ik uit eigen interesse contact gehouden met een aantal personages die in deze documentaire te zien zijn.
Waaronder Lorena Patricio de moeder die samen met haar vijf (klein)kinderen de helse tocht door de Darién ternauwernood overleefde en na een lange doortocht de VS uiteindelijk wist te bereiken. Het was het allemaal waard geweest vertelde ze mij achteraf.
The American dream zou hun immers een betere toekomst bieden…
Lorena en haar gezin rusten uit na een zware ‘etappe’ in de Darién Gap
Het is eind augustus als ik onderstaande mail van Lorena ontvang en vormt dit bericht direct mijn motivatie om een belangrijke vervolg documentaire te maken:
TERUG NAAR START - DARIÉN GAP II
‘‘We zijn in Ecuador, vanwege het beleid van president Donald Trump. We deden alles netjes, maar de migratiedienst kwam naar ons huis en pakte ons allemaal op 😭😭. We zijn helemaal kapot en verdrietig door dit alles. Ze hebben ons als criminelen teruggestuurd naar Ecuador, en hier is de situatie heel slecht. Er is geen werk, we hebben niets, we slapen op de grond. Catalina is ook bij ons, ze hebben ons allemaal gedeporteerd 😭😭😭.
Ik wilde vragen of jullie ons alstublieft ergens mee zouden kunnen helpen om eten te kopen, want we hebben kinderen bij ons. We hebben geen geld, alles is daarachtergebleven. Het was een heel nare ervaring wat ons is overkomen.
Alsjeblieft, als jullie ons zouden kunnen helpen 😭😭😭, zodat we eten kunnen kopen voor onszelf en de kinderen.’’
Wat blijft er over wanneer je alles hebt opgeofferd om te vluchten?
De belofte van een nieuw begin blijkt vaak minder rooskleurig dan gehoopt. Strengere regels, eindeloze procedures en de dreiging van uitzetting werpen hun schaduw over ieder toekomstplan. Zelfs mét papieren rijst de vraag:
hoe ziet die droom er in werkelijkheid uit?
Deze nieuwe (vervolg)documentaire onderzoekt wat er terechtkomt van mensen die hun leven op het spel zetten voor vrijheid en veiligheid. Hebben ze hun dromen kunnen waarmaken? Of eindigt de reis waar hij ooit begon—teruggestuurd naar het land dat ze ontvluchtten? En welke gevolgen heeft het als het doemscenario van teruggestuurd worden werkelijkheid wordt?
TERUG NAAR START
Wat maakt deze documentaire uniek?
Nergens anders krijg je de kans om verschillende personages, die je midden in hun vluchtverhaal hebt gevolgd, jaren later opnieuw te ontmoeten. Niet meer onderweg, maar in een totaal andere setting.
PERSONAGES
Lorena en haar vijf (klein)kinderen
Land van herkomst: Ecuador
Verblijf anno september 2025: Quito, Ecuador
Lorena en haar (klein)kinderen vormden de ‘hekkensluiters’ van de groep. Op een gegeven moment kon ze niet meer en stond ze op het punt alleen in de jungle achter te blijven, haar gezin achterlatend. Toch haalde ze, met een ongekende wilskracht, de ‘eindstreep’.
Na de tocht door de Darién verbleven ze lange tijd
in Mexico, waar ze wekenlang op straat hebben geleefd.
In mei 2023 weten ze uiteindelijk New York te bereiken.
September, 2025
Lorena en haar gezin zijn weer terug naar start.
Op dit moment leven ze op straat in de hoofdstad Quito.
Isabel en Martina
Land van herkomst: Cuba
Verblijf anno september 2025: Dallas, Texas
Moeder Isabel en dochtertje Martina zijn samen vanuit Cuba gevlucht.
Isabel was politieagent maar de economie dwong haar te vertrekken, op zoek naar een betere toekomst voor haar dochtertje Martina.
Tijdens de tocht raakt Isabel gewond en verzwikt ze haar enkel. Bovendien raken ze de groep kwijt.
De gidsen vrezen het ergste, totdat ze de volgende ochtend plotseling ons zelfgebouwde kampement binnenlopen.
Isabel vertelt dat ze alleen met Martina in de helse jungle heeft moeten overnachten en dacht daar te zullen sterven.
September, 2025
Beide wonen in Dallas, Texas.
Isabel werkt illegaal als dakdekker om zo de school van Martina te kunnen betalen.
Ze is inmiddels een jaar in afwachting op een officiële werkvergunning zodat ze daarmee een beter betaalde en veilige baan kan krijgen. Een verblijfsvergunning is stap twee.
Martina gaat redelijk goed. Ze heeft moeite om aansluiting te vinden bij haar klasgenootjes, deels omdat ze taal nog niet goed spreekt maar een groot deel door haar gedragsstoornis. Ze is volgens de juffrouw agressief, iets dat vermoedelijk komt door een vorm van PTSS.
HERMES ontmoet ik halverwege de tocht.
Hij reist alleen. Zijn vrouw en vijf kinderen blijven achter in Cuba.
Hermes zijn doel is om geld te verdienen voor zijn gezin en eventueel later naar de Verenigde Staten te halen.
HERMES
Land van herkomst: Cuba
Verblijf anno september 2025: Kansas City, VS
September 2025,
Hermes is nog steeds gescheiden van zijn gezin.
Ze kunnen elkaar alleen via face time spreken.
Het goede nieuws is dat hij een verblijfsvergunning heeft en werkt als vrachtwagenchauffeur in Kansas City.
